Je hoeft niet per se binnen de doelgroep van een boek te vallen om er iets van te leren.
Titel (NL): De kracht van hormonen
Titel (EN): Our Hormones, Our Health
Auteurs: Dr. Susanne Esche-Belke
Dr. Suzann Kirschner-Brouns
Genres: non-fictie, zelfhulp, wetenschap
Uitgeverij: Lev.
Bladzijdes: 368
Publicatie: December 2020
Beoordeling: 7.9/10
De twee gelijknamige doktoren Susanne Esche-Belke en Suzann Kirschner-Brouns hebben hun handen bijeen gestoken om De kracht van hormonen te schrijven: een medisch zelfhulpboek gericht op vrouwen rond de leeftijd van de menopauze.
Het is een boek met een duidelijke indeling en daarmee ook een prettige opbouw.
Allereerst schetsen de twee artsen het probleem. Ze vertellen hoe veel vrouwen extreem veel last ondervinden aan overgangsklachten, die vaak niet voldoende herkend en erkend worden door artsen. Bovendien hangt er een sfeer van taboe en schaamte rond de menopauze. Problemen blijven daardoor veelal onuitgesproken en onbehandeld. Volgens de auteurs kan én moet daar verandering in komen.
Hierop volgt een diepgaande doch duidelijke uiteenzetting van de vele hormoonstelsels in het menselijk lichaam. De focus ligt hierbij op hormonale functies van vrouwen van middelbare leeftijd, maar ook de functie van hormonen bij vrouwen in andere leeftijdscategorieën en bij mannen worden aangestipt. Het gaat hier niet alleen om de klassieke geslachtshormonen waar men veelal aan denkt. Ook stresshormonen, stofwisselingshormonen, schildklierhormonen en neurotransmitters passeren de revue vanwege de prominente rol die zij spelen in de (peri)menopauze.
Aansluitend hierop worden verschillende behandelmethoden voor overgangsklachten toegelicht. Hormoonvervangende therapie krijgt hierbij uitgebreid de aandacht. Ook het eventuele nut van een hormoonbepaling wordt besproken, evenals het slikken van supplementen zoals extra vitamine D. Het belang van het voedingspatroon krijgt hier ook uitgebreid de aandacht. Er worden recentelijk veel ontdekkingen gedaan over het belang van de darmen bij hormoonregulatie, waardoor passende voeding van extra belang kan zijn voor elke individu. Ook behandelingen met een zweverig imago, zoals "hormoonyoga" en een actief seksleven, worden belicht vanuit wetenschappelijk perspectief.
De hormonale werking van de schildklier blijkt van ongekend belang, waardoor dit orgaan nog eens extra wordt toegelicht. De vele schildklierhormonen worden gedetailleerder uitgelegd, waarna wordt beschreven welke schildklierdisfuncties er zijn en hoe deze herkend én behandeld kunnen worden.
De bijnieren, die voornamelijk stresshormonen produceren, krijgen eenzelfde plek in de schijnwerpers. Hierbij wordt op verhelderende wijze uiteengezet wat stress met het lichaam kan doen en hoe die fysieke gevolgen nou precies tot stand komen.
In een korter hoofdstuk tussendoor wordt een ander onderwerp aangestipt, dat in de wetenschapswereld ook nog vrij "nieuw" is. Het gaat hier om endocriene disrupturen (ED): chemische stoffen die de hormonale functie negatief kunnen beïnvloeden. Dit zijn met name plastics en stoffen die voorkomen in bewerkte voedingsmiddelen. Omdat de technologische vooruitgang in de verpakkings- en voedingsmiddelenindustrie pas vrij recent plaatsvindt in de geschiedenis van de mens, is het moeilijk vast te stellen wat de langetermijneffecten zijn. Toch zijn er al sterke aanwijzingen dat er schadelijke gevolgen gekoppeld zijn aan deze technische innovaties, hoe indrukwekkend die ook mogen zijn vanuit scheikundig perspectief.
Het laatste deel van het boek is in lijn met de verwachtingen van een zelfhulpboek voor vrouwen, met voorbeelden en praktische tips die vooral gaan over stressvermindering en gezinsdynamieken. De inhoud daarvan was niet per se vernieuwend, maar de kracht zit in de herhaling.
Hormonen zijn onze managers, personal trainers, ons grote beautyteam dat ons moed inspreekt en nog veel meer.
Al met al was ik zeer aangenaam verrast door dit boek. De biologische achtergrond is veel diepgaander dan ik had durven hopen. Bovendien worden er veel meer onderwerpen behandeld dan alleen de typische geslachtshormonen die men associeert met de overgang.
Zo was ik persoonlijk erg geboeid door het fragment over hormoonvervangende therapie, toen uitgelegd werd wat nou exact het biochemische verschil is tussen lichaamseigen hormonen en synthetische varianten.
Toch is er binnen de wetenschap altijd ruimte om te twisten: zet vijf geleerden aan één tafel voor een gesprek, en uiteindelijk eindig je met vijf verschillende meningen. Zeker in de gezondheidszorg is er niet één manier.
Zo worden er in dit boek vraagtekens gezet bij de perspectieven van andere artsen, en zo ook had ik mijn vraagtekens mij enkele uitspraken van de auteurs. Dat is voor mij echter geen spelbreker: integendeel, ik vind het juist een goed en gezond teken dat er controversiële onderwerpen aan de tand worden gevoeld.
Waar ik af en toe moeite mee had, was de neiging tot tunnelvisie in de adviezen die er gegeven worden. Af en toe wordt toch wel een béétje gesuggereerd dat al je levensproblemen opgelost kunnen worden door het eten van seleniumrijke voeding, het nemen van vitamine D-supplementen, het drinken van thee met kurkuma of ginseng, enzovoorts, enzovoorts. Na zulke alinea's wordt gelukkig wel enige realiteitszin geboden; er wordt meermaals benadrukt dat het lichaam een enorm complex systeem is, met functies die op allerlei verschillende manieren worden beïnvloed en ook allerlei verschillende effecten hebben. Ik kan me echter goed voorstellen dat een gedeelte van de lezers deze adviezen onterecht tot een religie zou kunnen verheffen. (Iedereen kent wel een paar van die types...)
Zo ook voel ik mijn twijfels over het hoofdstuk over endocriene disruptoren. Aan de hand van recente onderzoeken wordt uitgelegd dat er een trend is tussen hormoondisfuncties bij de mens en het toenemende gebruik van een scala aan chemische stoffen, zoals weekmakers in de verpakkingsindustrie. Deze kwestie is zeer moeilijk te onderzoeken, en negatieve effecten op de lange termijn zullen (tja...) dus ook pas op de lange termijn met zekerheid bewezen kunnen worden. Het is in mijn ogen een onzekere kwestie. Bovendien, het pijnlijke gebrek aan concreet bewijs, hoe logisch en vanzelfsprekend ook, maakt me enigszins terughoudend. De grens tussen gezonde twijfel en complotdenken kan soms ongemerkt gepasseerd worden. Ik geloof dat er een hoop synthetische middelen zijn die wel degelijk enige schade kunnen aanrichten voor de gezondheid, maar het is nog erg onduidelijk wat de balans is tussen kosten en baten. Het gemak van een snel bezoekje aan de supermarkt is toch wel een groot comfort in de moderne tijd. De verpakkings- en microplasticsvrije levensstijl die zij aanraden vraagt om nogal wat ingrijpende aanpassingen binnen het dagelijks leven.
Aan het eind van dit hoofdstuk zwakken ze ook dit zwarte monster enigszins af. Na het opsommen van allerlei ingrijpende adviezen en de oproep om niet te wachten tot het verlate ingrijpen van overheden, erkennen ze dat lang niet iedereen in staat is om hun leven op drastische wijze te veranderen. De auteurs bieden de geruststelling dat het écht niet het einde van de wereld is als je je leidingwater nu eenmaal niet filtert en wel gewoon tomatenpuree uit blik koopt. Dat vind ik een prettige en verantwoorde toevoeging, hoewel ik afvraag wat dit hoofdstuk doet met lezers die iets meer geneigd zijn tot doemdenken of conspiracy theorism. Het is makkelijk om verstrikt te raken in het spinnenweb van paniek.
Ook het gedeelte uit het boek dat gewijd was aan dieet en voedingsgewoonten viel bij mij niet helemaal in de smaak (pun intended). Hierbij gaat het mij niet zozeer om de adviezen, want die waren redelijk. Ook de onderbouwing van het theoretisch kader was solide en vanuit een wetenschappelijk oogpunt interessant.
Wat mij enigszins tegen de haren instreek was de toon waarop het geschreven was. Er werd voor mij met íéts te veel vanzelfsprekendheid aangenomen dat elke vrouw van middelbare leeftijd worstelt met hun gewicht en zou moeten of willen afvallen. Dit werd niet zozeer letterlijk uitgesproken, maar de hele schrijfstijl leek hierop ingericht.
Sowieso vond ik dat termen als "uiteraard" en "natuurlijk" iets te veel gebruikt werden. Veel fragmenten hadden een licht ironische toon, bedoelt met een knipoog. Wellicht spreekt dat sommige lezers juist aan, maar mijzelf staat het wat tegen.
"Natuurlijk moet een mens eten. Maar niet continu."
"Wie kent dat niet na een nacht stappen: een dubbele portie patat met frikandel gaat
dan zo naar binnen." ;)
Toch zie ik dit niet als een groot minpunt voor het boek in zijn geheel. Dit boek is immers ook helemaal niet voor mij bedoeld. Het is daarom ook juist logisch dat ik me zo nu en dan niet aangesproken voel. Godzijdank, zou ik bijna willen zeggen.
Als recensent denk ik overigens dat het wel degelijk meerwaarde heeft dat ik júíst buiten de doelgroep val van dit boek.
Daarom, als "buitenstaander", kan ik zeggen dat ik dit boek echt aan een hele breed publiek zou aanraden: niet alleen vrouwen in de overgang, zelfs niet alleen vrouwen, zelfs niet alleen mannen die nauw samenleven met een vrouw in de overgang, enzovoorts, maar voor iedereen.
Hormoonproblemen in het algemeen, en de overgang in het bijzonder, is namelijk een flinke sociale taboe. Er word daarom te weinig over gesproken. Als gevolg daarvan weet de gemiddelde persoon er ook veel te weinig van af. En dat terwijl het verweven zit in de hele samenleving.
De helft van de wereld bestaat nu eenmaal uit vrouwen. De meesten van hen zullen ooit in de overgang raken, en een groot deel van hen zal daarmee worstelen. Ook vrouwen die niet in de overgang zitten worstelen dikwijls met hormoonproblemen. Mannen zijn eveneens niet vrij van hormonale schommelingen, wat tevens in dit boek behandeld wordt.
Hormonen: ze horen erbij.
Daarom zou ik iedereen, jong en oud, man of vrouw of iets ertussenin of eromheen, willen aanraden om dit boek eens een kans te geven.
De kracht van hormonen biedt deze samenleving een nóg betere superpower: de kracht van kennis. Leer jij een beetje mee?
Comentários